35 rocznica śmierci Danuty Gostyńskiej

27 marca 2024 r. mija 35 rocznica śmierci Danuty Gostyńskiej (1908-1989), pionierki biblioterapii, która znaczną część życia poświęciła osobom chorym, starym i niepełnosprawnym.

Karierę zawodową rozpoczęła w okresie przedwojennym ucząc w Liceum im. Cecylii Plater-Zyberkówny, a w czasie okupacji na tajnych kompletach licealnych. Po Powstaniu Warszawskim przeniosła się do Krakowa, gdzie pracowała w Muzeum Przyrodniczym, a później w Muzeum Archeologicznym. W 1965 r. z powodu poważnej choroby serca przeszła na rentę. W czasie pobytów w szpitalach i sanatoriach odnalazła swoją pasję – zorganizowania bibliotek dla pacjentów. W 1965 r. została pracowniczką Miejskiej Biblioteki Publicznej w Krakowie jako organizatorka punktu bibliotecznego dla pacjentów III Kliniki Chorób Wewnętrznych Akademii Medycznej w Krakowie – pierwszego punktu biblioterapeutycznego w Krakowie, jednego z pierwszych w kraju.
Na początku lat siedemdziesiątych organizowała kolejne punkty biblioteczne. Po uzyskaniu samodzielnego mieszkania w Domu Pogodnej Jesieni w Krakowie, dzięki jej staraniom, wydzielono w nim lokal na bibliotekę. Starannie dobierała księgozbiór, starała się, żeby biblioteka stała się ośrodkiem życia kulturalnego i towarzyskiego dla mieszkańców Domu Pogodnej Jesieni.

W praktyce biblioterapeutycznej wyróżniała dwa kierunki oddziaływania na psychikę pacjenta: doraźny i długofalowy. Z troską i ostrożnością dobierała książki dbając o to, aby każda z nich była przydatna terapeutycznie w różnych stanach choroby, samopoczucia oraz przy konfliktach życiowych. Książki grupowała według trzech podstawowych możliwości oddziaływania czytelniczego. Wyróżniała książki o działaniu: relaksującym i uspokajającym, mobilizującym uwagę i budującym zainteresowanie oraz budzące refleksje i wzbogacające życie wewnętrzne. Ponadto opracowała cztery tomy katalogu, prowadziła terapię zajęciową, brała udział w seminariach lekarskich, wygłaszała odczyty, referaty, organizowała seminaria, śledziła literaturę związaną z pracą. Z jej pomocy i porad korzystali studenci, ale i praktycy biblioterapeuci.

Jest autorką wielu opracowań i artykułów m.in.: Biblioterapia w III Klinice Chorób Wewnętrznych („Szpitalnictwo Polskie” 1967, z. 2), Biblioterapia kliniczna i społeczna („Szpitalnictwo Polskie” 1972, z. 6), Czytelnictwo chorych i biblioterapia w szpitalach („Bibliotekarz” 1966 nr 11), Terapia czytelnicza („Bibliotekarz” 1977 nr 30), Terapia wielkiego ładu – wydanie tej książki zaowocowało przyznaniem w 1985 r. Danucie Gostyńskiej nagrody z Funduszu Rozwoju Literatury oraz Medalu 40-lecia Polski Ludowej w 1984 r. za całokształt pracy.

Utrzymywała kontakty ze Stowarzyszeniem Bibliotekarzy Polskich, zwłaszcza z przewodniczącym Sekcji Czytelnictwa Chorych i Niepełnosprawnych – Franciszkiem Czajkowskim.

M.S.-C.