10 rocznica śmierci Adama Aleksandra Zwolińskiego

6 kwietnia 2024 r. mija 10 rocznica śmierci Adama Aleksandra Zwolińskiego (1915-2014), pedagoga, bibliotekarza i działacza społecznego, dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Warszawie (1951-1975).

Urodził się 10 grudnia 1915 r. w Petersburgu. W 1935 r. ukończył Seminarium Nauczycielskie w Wymyślinie (pow. Lipno) i po maturze podjął pracę w Inspektoracie Szkolnym w Sierpcu oraz  jako nauczyciel w szkole powszechnej i szkole dokształcającej dla rzemieślników. Działał w Towarzystwie Popierania Budowy Szkół Powszechnych, ale prawdziwą pasją stało się dla niego harcerstwo i praca z młodzieżą.

Od początku okupacji niemieckiej prowadził działalność konspiracyjną. Z ramienia Tajnej Organizacji Nauczycielskiej wchodził w skład tzw. piątki, kierującej tajnym nauczaniem na terenie powiatu. Po wyzwoleniu został mianowany pierwszym inspektorem szkolnym. Zajmował się organizacją szkolnictwa w Sierpcu i powiecie sierpeckim, a także organizacją oświaty pozaszkolnej. Był inicjatorem utworzenia w 1945 r. Powiatowej Biblioteki Publicznej w Sierpcu, a w 1948 r. został jej dyrektorem. Aktywnie działał w Zarządzie Powiatowym Związku Nauczycielstwa Polskiego i Towarzystwie Wiedzy Powszechnej. Pełnił funkcję hufcowego ZHP, radnego w Miejskiej i Powiatowej Radzie Narodowej. Działał też w komisji weryfikującej działalność nauczycieli w tajnym nauczaniu i wydane w toku tego nauczania świadectwa szkolne. Kierował Biblioteką sierpecką do 30 czerwca 1951 r., a następnie został powołany na stanowisko dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Warszawie. Pracował na tym stanowisku w latach 1951-1975, organizując i nadzorując działalność merytoryczną sieci bibliotek publicznych, liczącą 715 placówek na terenie województwa. Dzięki jego zaangażowaniu nastąpił znaczny rozwój bibliotek i czytelnictwa w  województwie warszawskim. Przywiązywał dużą wagę do opracowywania bibliografii regionalnej.

Podjął studia zaoczne na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Dyplom magistra uzyskał w 1964 r. Z ramienia Państwowego Ośrodka Kształcenia Korespondencyjnego Bibliotekarzy (POKKB) w Warszawie, od 1 września 1953 r. do 31 grudnia 1974 r. pełnił funkcję kierownika Punktu Konsultacyjnego dla województwa warszawskiego przy Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Warszawie. Był równocześnie wykładowcą i przewodniczącym Państwowej Komisji Egzaminacyjnej przy POKKB w Warszawie. Ustawa z 28 maja1975 r. o podziale administracyjnym kraju spowodowała likwidację WBP w Warszawie i przekazanie jej zadań Bibliotece Publicznej m.st. Warszawy. Adam Zwoliński od 1 września 1975 r. podjął pracę w Bibliotece Głównej Politechniki Warszawskiej na stanowisku wicedyrektora ds. sieci bibliotecznej liczącej 67 placówek. Funkcję tę pełnił do 1 stycznia 1978 r. Po przejściu na emeryturę pracował dalej w Bibliotece, w wymiarze pół etatu, prowadząc sekcję dydaktyczną, a następnie od 29 grudnia 1985 r. do 6 sierpnia 1992 r. był kierownikiem Biblioteki Instytutu Poligrafii.

Jest autorem artykułów, m.in.: Współzawodnictwo w bibliotekach [powszechnych] województwa warszawskiego („Bibliotekarz” 1951, nr 8/9); Biblioteki i czytelnictwo w woj. warszawskim w okresie XX-lecia („Rocznik Mazowiecki” 1967), Wojewódzka Biblioteka Publiczna woj. warszawskiego w Warszawie w latach 1947-1967 („Rocznik Mazowiecki” 1970). Był też autorem wspomnień z okresu międzywojennego i okupacji opublikowanych w „Sierpeckich Rozmaitościach” oraz zamieszczonych w publikacji Wspomnienia sierpczan: 1900-1950 wydanej w 1998 r. przez MBP w Sierpcu.

Był długoletnim i aktywnym członkiem SBP. W latach 1956-1975 pełnił funkcję przewodniczącego Zarządu Okręgu Województwa Warszawskiego SBP. Działał w wielu organizacjach, m.in.: Towarzystwie Wiedzy Powszechnej, Zarządzie Mazowieckiego Towarzystwa Kultury i Mazowieckiego Ośrodka Badań Naukowych, Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.

Odznaczony został m.in.: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Złotą Honorową Odznaką „Za zasługi dla Województwa Warszawskiego”, Honorową Odznaką SBP. 

Zmarł 6 kwietnia 2014 r., spoczywa na cmentarzu parafialnym dzielnicy Warszawa-Ursus.

J.J.