29 października 2023 r. minęła 50 rocznica śmierci Marty Burbianki (1898-1973), kresowianki, gorącej patriotki, wybitnej bibliotekarki, bibliografa, dydaktyka, nauczyciela akademickiego, profesora Uniwersytetu Wrocławskiego.
Urodziła się w 1898 r. Ryngowianach na Żmudzi. Pracę zawodową rozpoczęła po ukończeniu studiów w zakresie historii na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. W 1931 r. podjęła pracę w Muzeum Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie przy inwentaryzowaniu i katalogowaniu zbiorów, następnie jako nauczycielka historii i języka polskiego pracowała w gimnazjach w Kownie i Poniewieżu. Po zamknięciu w 1940 r. polskich szkół prowadziła tajne nauczanie i organizowała harcerstwo polskie na Litwie. Działała w Okręgu Wileńskim w Związku Walki Zbrojnej i AK. W 1946 r. jako referent Wydziału Kultury Głównego Pełnomocnika Rządu Rzeczypospolitej Polskiej ds. Repatriacji zajmowała się kompletowaniem druków wileńskich i litewskich.
W połowie 1946 r. repatriowała się do Wrocławia i tu rozpoczęła pracę na Uniwersytecie, początkowo w Katedrze Historii Słowiańszczyzny Wschodniej, a następnie, aż do 1972 r. w Bibliotece Uniwersyteckiej. Bogata wiedza historyczna, pedagogiczna, filozoficzna, zainteresowania badawczo-naukowe, znajomość pięciu języków obcych, doświadczenie w pracy społeczno-oświatowej wyróżniały ją jako wykładowcę bibliografii i dziejów produkcji książki oraz autorkę skryptów na studiach bibliotekoznawczych. W 1955 r. otrzymała tytuł docenta, a w 1964 tytuł profesora nadzwyczajnego.
Działalność naukową rozpoczęła jeszcze w latach 1931-1939, będąc autorką wielu prac, poświęconych historii Wilna i Uniwersytetu Wileńskiego. Jako pracowniczka Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu prowadziła liczne prace badawcze, edytorskie i dokumentacyjne oparte na źródłach, dotyczące historii książki, bibliotek i drukarstwa śląskiego. Będąc wiele lat kierownikiem Gabinetu Śląsko-Łużyckiego stworzyła warsztat pracy na wysokim poziomie dla pracowników naukowych, dziennikarzy i studentów. Profesor Marta Burbianka była aktywnym członkiem Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego oraz przewodniczącą Komisji Bibliografii i Bibliotekoznawstwa.
E.D.
Zob. też:
Knot Antoni: Profesor dr Marta Burbianka, „Roczniki Biblioteczne” 1973, z. 1/2
Marczewska-Stańdowa Elżbieta: Bibliotekarka z wyboru – Marta Burbianka W: Portrety bibliotekarzy polskich Wrocław 1980