17 sierpnia 2024 r. mija 35 rocznica śmierci profesora Jana Baumgarta (1904-1989), historyka, bibliotekoznawcy, dydaktyka, dyrektora Biblioteki Jagiellońskiej (1955-1974), Przewodniczącego Zarządu Głównego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
Urodził się 3 marca 1904 r. w Wudzynku na Pomorzu (w Bydgoskiem). Kształcił się na Uniwersytecie Poznańskim, studia ukończył w 1928 r., uzyskując dyplom magistra filozofii w zakresie historii i języka niemieckiego. Bezpośrednio po studiach pracował w Archiwum Państwowym w Bydgoszczy. Od 1931 r. związał się z bibliotekarstwem, rozpoczynając od funkcji asystenta bibliotecznego w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu.
W czasie okupacji niemieckiej nie podpisał volkslisty i został wysiedlony do Generalnej Guberni. Zamieszkał w Krakowie i podjął pracę w Bibliotece Państwowej. W ramach działalności konspiracyjnej udostępniał kadrze inżynieryjnej literaturę z zakresu górnictwa i geologii. Został aresztowany i osadzony w obozie jenieckim w Pleszewie. Po wojnie powrócił do pracy na Uniwersytecie w Poznaniu, gdzie uzyskał stopień doktora z zakresu historii i bibliologii. Na życzenie prof. Aleksandra Birkenmajera powrócił do Krakowa i w 1948 r. objął stanowisko zastępcy dyrektora Biblioteki Jagiellońskiej, a w 1955 stanowisko dyrektora. Funkcję tę sprawował przez 19 lat. Przyczynił się do utworzenia Międzywydziałowych Studiów Bibliotekoznawstwa. Przygotował także plan stacjonarnych i zaocznych studiów w Zakładzie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej w Instytucie Filologii Polskiej UJ. Był wybitnym dydaktykiem, wykładał bibliotekarstwo, bibliografię, naukę o książce. W 1957 r. otrzymał tytuł docenta, a w 1972 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym nauk humanistycznych.
Był ekspertem Komisji Egzaminacyjnej dla Bibliotekarzy Dyplomowanych, uczestniczył w Radzie Kultury i Sztuki w Sekcji Bibliotek i Czytelnictwa oraz w Radzie Naukowej Biblioteki Narodowej.
Przedmiotem jego zainteresowań była historia. Podjął się opracowania Bibliografii historii polskiej za lata 1944-1967. Brał udział w pracach Międzynarodowej Komisji Historycznej w Paryżu Poświęcał się także biografistyce. Opracował sylwetki naukowe Karola Estreichera, Edwarda Kuntzego, Aleksandra Birkenmajera i Bogdana Horodyskiego.
Od 1966 do 1969 r. piastował stanowisko Przewodniczącego ZG Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Stowarzyszeniu poświęcił kilka opracowań zamieszczonych w publikacji Bibliotekarstwo, biblioteki, bibliotekarze (1973). Piśmiennictwo naukowe Jana Baumgarta liczy 233 pozycje.
Zmarł w Krakowie 17 sierpnia 1989 r., spoczywa na Cmentarzu Rakowickim.
K.K.
Zob. też:
Sordylowa Barbara: Człowiek dobrej roboty. „Przegląd Biblioteczny” 1990, z. 1-2, s. 126- 128
Zwiercan Marian: Wzór „dobrej roboty” bibliotecznej – Jan Baumgart. W: W kręgu nauki i bibliotek. Warszawa : Wydaw. SBP, 1993, s. 9-19. (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych ; t. 3)