10 rocznica śmierci Haliny Natuniewicz

17 lutego 2024 r. minęła 10 rocznica śmierci Haliny Natuniewicz (1923-2014), organizatorki i kierowniczki Biblioteki Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie

Urodziła się 21 listopada 1923 r. w Korycinie, pow. Sokółka. W  1936 r. rozpoczęła naukę w Państwowym Gimnazjum Żeńskim w Białymstoku, którą przerwała w 1940 r. i po wojnie podjęła ponownie, uzyskując w 1946 r. maturę i rozpoczynając studia polonistyczne na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu – ukończone w 1951 r.

  W 1952 r. podjęła pracę jako asystentka w Katedrze Teorii Literatury na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Zetknęła się tu także z pracą bibliotekarską, ponieważ poza zajęciami dydaktycznymi kierowała biblioteką Zakładu Filologii Polskiej. W 1954 r. przeniosła się do Warszawy i rozpoczęła pracę w nowo powstałym Muzeum Adama Mickiewicza (obecnie Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza) jako instruktor społeczno-oświatowy. Jednym z pierwszych jej zadań był udział w pracach nad organizacją wystawy jubileuszowej z okazji stulecia śmierci Adama Mickiewicza w 1955 r. i ogłoszonego Roku Mickiewiczowskiego.

Powierzono jej też niezwykle odpowiedzialne zadanie: rozpoznania, opracowania i przygotowania do udostępniania cennego daru przekazanego Polsce przez władze radzieckie w listopadzie 1954 r. Był to zbiór (liczący ok. 65 tys. tomów), obejmujący druki i rękopisy z Biblioteki Polskiej w Paryżu oraz istniejącego przy niej Muzeum Adama Mickiewicza – „zabezpieczony” przez Armię Czerwoną wiosną 1946 r. w miejscowości Neugersdorf (wschodnie tereny Niemiec) i przetransportowany do Moskwy. Praca nad otrzymanym depozytem oraz uczestnictwo w organizacji jubileuszowej wystawy, stały się dla Haliny Natuniewicz inspiracją do ustalenia zadań przyszłej biblioteki i zasad gromadzenia zbiorów w tego typu placówkach. Mając to na uwadze, w 1956 r. ukończyła w Instytucie Bibliograficznym Biblioteki Narodowej kurs dla bibliografów, po odbyciu którego opracowała spis bibliograficzny do publikacji Rok Mickiewiczowski w wydawnictwach zagranicznych. Bibliografia (W: Adam Mickiewicz 1855-1955. Wrocław 1958). W 1958 r. H. Natuniewicz objęła kierownictwo działu bibliotecznego w Muzeum na stanowisku kustosza i zajęła się organizacją warsztatu bibliotecznego dla potrzeb prac muzealnych, wystawienniczych oraz udostępniania czytelnikom. Zadanie utrudniał brak odpowiedniej powierzchni magazynowej na zbiory oraz ich rozproszenie. Dopiero w 1962 r. w wyniku dobudowania dodatkowych pomieszczeń rozpoczęto scalanie zbiorów Biblioteki Polskiej – zakończone w 1963 r.

W latach 1970-1974  Halina Natuniewicz była współautorką trzech wystaw w Muzeum oraz ich katalogów: Cyprian Norwid – w 150 rocznicę urodzin ; „Sens poetycki” – poezja Juliana Przybosia oraz Joseph Conrad – w 50 rocznicę śmierci. W 1984 r., na podstawie scenariusza opracowanego we współpracy z Wojciechem Chmurzyńskim, w Muzeum Mickiewicza w Stambule została otwarta stała wystawa wraz z towarzyszącym jej katalogiem w języku polskim i tureckim.  Znaczący udział wniosła też Halina Natuniewicz do zorganizowanej pod koniec 1984 r. w Sali Biblioteki na Zamku Królewskim w Warszawie wystawy z okazji 150 rocznicy wydania Pana Tadeusza. Była również autorką wielu artykułów poświęconych Adamowi Mickiewiczowi i Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie.

Od 1962 r. aktywnie działała w Towarzystwie Przyjaciół Książki, a po reaktywowaniu w 2004 r. w Towarzystwie Bibliofilów Polskich. Odznaczona była Srebrnym Krzyżem Zasługi (1977) oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1980).

Zmarła 17 lutego 2014 r., pochowana została na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

J.J.