10 grudnia 2023 r. minęła 25 rocznica śmierci Andrzeja Pibera (1937-1998), historyka, archiwisty, znawczy rękopisów, bibliotekarza, pracownika Archiwum Akt Nowych (1959-1969) i Biblioteki Narodowej (1969-1998).
Urodził się 29 lipca 1937 r. w Warszawie. W 1954 r. zdał maturę w Liceum Ogólnokształcącym im. H. Kołłątaja w Warszawie i rozpoczął studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Ukończył je w 1959 r. Stopień doktora uzyskał w 1976 r. na podstawie rozprawy o działalności artystycznej i społecznej Ignacego Jana Paderewskiego (promotor Żanna Kormanowa, był także jej magistrantem), wydane jako Droga do sławy. Ignacy Paderewski w latach 1860-1902 (1982). Działalnością Paderewskiego zajmował się wiele lat, czego efektem były publikacje powstałe na podstawie badań archiwalnych, w tym Pamiętniki 1912-1932 (Kraków 1992). Brał też czynny udział w przygotowaniu edycji Archiwum Ignacego Jana Paderewskiego (t. 1-4, Wrocław 1973-1975). Porządkował spuścizny rękopiśmienne m.in. gen. Józefa Hallera, Władysława Sikorskiego, Walerego Sławka, Związku Legionistów, Ministerstwa Ziem Odzyskanych, Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
W Bibliotece Narodowej pracował na stanowisku sekretarza naukowego (1970-1981) oraz asystenta ówczesnego dyrektora BN Witolda Stankiewicza. W Sekretariacie Naukowym był odpowiedzialny za sprawy naukowe BN oraz kontakty zagraniczne, w tym kontakty z Polonią zagraniczną. Organizował seminaria i konferencje poświęcone Paderewskiemu i Polonii amerykańskiej. Wiele publikował, m.in. opracował 28 biogramów do Polskiego słownika biograficznego. Przygotowywał edycje źródłowe i przekłady. Popularyzował zbiory Biblioteki Narodowej w kraju i za granicą (artykuły, foldery, seminaria). Jest autorem trzech artykułów historycznych w publikacji jubileuszowej 50 lat Biblioteki Narodowej. Warszawa 1928-1978 (Warszawa 1984). Brał udział w przygotowaniu edycji korespondencji Stefana Dembego – pierwszego dyrektora BN.
W 1981 r. objął stanowisko kierownika Zakładu Rękopisów BN. W czasie jego kierownictwa (1981-1998) znacznie powiększyły się zbiory rękopisów, postępowało także ich opracowanie. Opublikowano kolejne trzy tomy Katalogu rękopisów Biblioteki Narodowej oraz katalog specjalny Pamiętniki i relacje w zbiorach rękopiśmiennych Biblioteki Narodowej (1998). Andrzej Piber był niewątpliwym znawcą rękopisów i warsztatu rękopiśmienniczego, a przy tym badaczem bardzo solidnym i skrupulatnym.
W 1974 r. został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1974). Zmarł 10 grudnia 1998 r. Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
J.S.
Zob. też:
Wrede Maria: Piber Andrzej Marek. W: Słownik pracowników książki polskiej. Suplement III, Warszawa: Wydaw. SBP, 2010, s. 231-232
Wrede Maria: Andrzej Piber – historyk dziejów najnowszych i bibliotekarz. W: Znawcy rękopisów, Warszawa : Wydaw. SBP, 2002, s. 46-51 (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych ; t. 7).